Seydi Ali Reis

Seydi Ali Reis


Seydi Ali Reis, 1492 yılında Galata, İstanbul’da doğmuştur. Seydi Ali Reis, meşhur Türk amiralidir. Aynı zamanda coğrafya, matematik ve astronomi bilgini olarak da anılmaktadır. Önemli bir Divan Şairi de olan Seydi Ali Reis, şiirlerinde Çağatay Türkçesi ile beraber İstanbul Türkçesini kullanmıştır. 

Seydi Ali Reis, Sinoplu denizci bir ailenin oğludur. Dedesinin, Osmanlı Hükümdarı Fatih Sultan Mehmet zamanında tersanede önemli görevlerde bulunduğu bilinmektedir. Babası Hüseyin Ağa da aynı şekilde Kethüdalık görevlerinde yer almıştır. Seydi Ali Reis, tersanede yetiştiği için kendisini denizcilik alanında çok geliştirmiştir. Tersanede reis olarak görev yapmıştır ve Akdeniz üzerinde pek çok sefere iştirak etmiştir. 

Kendisi tersanede kethüdalık yaptığı için Osmanlı merkezine bağlı bir konumda görev almıştır. Bu nedenle deniz savaşlarında bağımsız komuta görevi üstlenmemiştir. 1522 yılında Kanuni Sultan Süleyman’ın emri ile padişahın yönetimindeki Rodos Seferi’ne ve bu itibarla da Akdeniz deniz savaşlarına Barbaros Hayrettin Paşa ve Turgut Reis gibi denizcilerin yanında katılmıştır. 

Akdeniz coğrafyasını çok iyi bilen Seydi Ali Reis, Preveze Deniz Savaşı’nda Osmanlı donanmasının sol kanadını kontrol etmiştir. Bu savaşta sol kanadı iyi idare etmiştir ve savaş sonrasında bu başarısı nedeni ile büyük bir şöhret kazanmıştır. 1551’deki Trablusgarp Seferine de katılmıştır. Bu seferde Kaptanı Derya Sinan Reis ve Turgut Reis’in emri altında görev almıştır. Murat Reis’in Portekiz ablukasına maruz kalmamak adına Basra Körfezi’ne geri çekilmesi nedeniyle Kanuni Sultan Süleyman tarafından Hint Kaptanlığından azledilmesi üzerine bu göreve Seydi Ali Reis atanmıştır. 

İlk görev olarak da Basra’daki donanmanın Süveyş’e götürülmesini üstlenmiştir. Donanmanın bakımını yaptırmış ve uygun mevsim koşulları için 5 ay kadar hareket etmek için beklemiştir. 9 Ağustos’ta Portekiz deniz kuvvetleri ile “Hürmüz Deniz Savaşı’nı gerçekleştirmiştir. Seydi Ali Reis ve mürettebatı bu deniz savaşından galip ayrılmıştır. 25 Ağustos’ta ise 25 parçalık Portekiz donanmasının saldırısına uğramıştır. Portekiz donanmasının yedi gemisi batırılırken Osmanlı donanmasının 5 gemisi denizin dibini boylamıştır. 

Umman dolaylarında iken çıkan Fil Tufanı nedeni ile saldırılar sonrasında kalan 9 parça kadırganın da kontrolünü kaybetmiştir. Doğu’ya doğru 10 gün boyunca sürüklenen gemiler Hint kıyılarına ulaşmıştır. Kendisini ve donanmasını takip eden 97 parçalık Portekiz donanmasının haberini alan Seydi Ali Reis, Surat’a demirlemiştir. Portekiz donanmasının Surat’a gelmesi ancak başarılı olamaması üzerine Portekiz donanması geri çekilmiştir. Harap olmuş 9 gemi ile Süveyş’e ulaşmanın imkânsız olduğunu düşünen Seydi Ali Reis, bu gemileri satarak İstanbul’a karadan ulaşmıştır. 

Seydi Ali Reis, başından geçen olayları kitap haline getirerek Kanuni Sultan Süleyman’a 1557 yılında sunmuştur. Seydi Ali Reis, bir süre şehzade Selim’in hizmetinde görev almış ve 1562 yılında vefat etmiştir.