Evliya Çelebi

Evliya Çelebi


Evliya Çelebi, 1611 yılında İstanbul’da doğmuştur. Çok uzun yıllar süren Avrupa, Batı Asya ve Mısır seyahatlerinde “Seyahatname” adında 10 ciltlik bir eser yazmıştır. Evliya Çelebi çocukluk ve gençlik dönemlerinde iyi bir eğitim görmüştür. Mahalle mektebinde aldığı eğitimden sonra Şeyhülislam Hamit Efendi Medresesi’ne girmiştir. 7 yıllık eğitimden sonra saray okulu olan Enderun’a girmiştir. Enderun’da pek çok eğitim görmüştür. Burada Musahip Derviş Ömer Ağa’dan musiki dersleri de almıştır. 

Evliya Çelebi, okul eğitimlerinin dışında da özel dersler almıştır. Bu derslerin başında Kur’an dersleri, Arapça, güzel yazı, musiki, beden eğitimi ve yabancı dil dersleri yer almıştır. Kur’an-ı ezberlemiştir ve kısa sürede hafız olmuştur. 25 yaşında Ayasofya Camii’nde mukabele okuduğu sırada padişah 4. Murad’ın emri ile saraya alınmıştır. Sarayda herkesin beğenisini kazanmıştır. Güzel konuşma yeteneği ve sahip olduğu bilgi birikimi sayesinde padişahın da çok beğendiği bir şahsiyet olmuştur. 4. Murad’ın vefatına kadar sarayda yüksek görevlere getirilmesi planlanmaktaydı. 

Evliya Çelebi, nazım ve musikiyle çok yakından ilgilenmiştir. Konuşmasını çok iyi bilen biri olarak nerede ne söylenmesi gerektiği hususunda çok başarılı bir kişiliktir. Bunların yanı sıra çok fazla savaşa katılmış ve önemli tehlikeler atlatmıştır. Evliya Çelebi gezmeyi çok seven bir kişiliğe sahipti. Yeni yerler görerek yeni insanlarla sohbet etmeyi çok seven bir yapısı vardı. 4.Murat döneminde saraya alınması ile kendisi sarayda çok fazla duramadı. 

Evliya Çelebi, bir gece gördüğü rüya sonrasında uzun yıllar süren gezilerine başlamıştır. 19 Ağustos 1630 yılında bir aşure Gecesi’nde rüyasında Ali Çelebi Camii’nde kendisini bulmuştur. Cemaatin camide olduğunu, Hz. Peygamberin de bu cemaatin baş tarafında bulunduğunu rüyasında görmüştür. Dört halife ile ashabın bu yerde bulunduğunu ifade etmiştir. Evliye Çelebi’nin amacı, Hz. Muhammed’e ulaşarak ondan şefaat istemek olmasına rağmen o cesareti kendisinde bulamadığı için Hz. Peygambere gidememiştir. Bir an cesaretini toplayarak Hz. Peygamberin yanına gitmiş ve “Şefaat ya Rasulullah” demek yerine “Seyahat ya Rasulullah” demiştir. Böylece kendisinin 70 yaşına kadar süren seyahat dönemi gerçek hayatında başlamıştır.

Evliya Çelebi ilk seyahatini İstanbul ve çevresine yapmıştır. 1640 yılında Bursa’ya gitmiştir. Evliya Çelebi’nin diğer seyahati 1640 yılının temmuz ayında İzmit’e yapılmıştır. 1681 yılına kadar süren seyahat hayatı boyunca Osmanlı Devleti’nin hemen her yerini gezmiştir. Evliya Çelebi’nin yazdığı Seyahatname kitabı 17.yüzyılda yazılan önemli bir gezi kitabıdır. Eser 10 ciltten oluşmaktadır. Evliya Çelebi eserinde kendisinin gezip görüp yerleri yazmıştır. Evliya Çelebi 1685 yılında vefat etmiştir.