Denizci Ressamlar: Seyit Ali Efendi

Denizci Ressamlar: Seyit Ali Efendi

Denizci, coğrafya ve astronomi bilgini olan Seyit Ali Efendi, 1498 yılında İstanbul’da doğmuştur. Aslen Sinoplu’dur. Kanuni Sultan Süleyman döneminin ünlü denizcilerindendir. Babası Hüseyin Ağa Darüssınaa kethüdalığı görevinde yer almıştır. Bu sebeple Kâtibî Galataî diye de anılmaktadır. Döneminin hanedanları arasında yer almışlardır. 

Küçük yaşlarında denizcilikle uğraşmaya başlamıştır. Denizciliğe dair hemen her bilgiyi öğrenmiştir. Matematik, astronomi ve fizik alanıyla da meşgul olmuştur. Arapça ve Farsça da öğrenmiştir. Ayrıca kuvvetli edebiyat kültürüne sahiptir. Gezileri esnasında Çağatayca ve Azerî lehçesi öğrenmiştir. Hatta bu lehçeleri kullanarak şiirler yazmıştır. 

Seydi Ali Reis, Barbaros Hayreddin Paşa ve Sinan Paşa gibi ünlü kaptanlarla birçok deniz savaşına katılma imkânı bulmuştur. Osmanlı donanmasında yer almıştır. Rodos’u fethinden itibaren Akdeniz’de gerçekleştirilen tüm deniz savaşlarına Barbaros Hayrettin Paşa’nın yanında yer almıştır. Bu sayede Batı Akdeniz bölgesine bir hayli hâkim olmuştur.

Preveze Deniz Muharebesi’nde (1538) Osmanlı donanmasının sol tarafını yönetmesiyle büyük yararlılık göstermiştir. Bu üstün çabası sayesinde isminden daha çok bahsedilir hale gelmiştir. Pirî Reis ve Murad Reis’in vefat etmesinin ardından donanmanın komutanlığına Seyit Ali Efendi getirilmiştir.

Kâtibî mahlasıyla şiirleri de yazmış olan Seyit Ali Efendi aynı zamanda resim sanatıyla da ilgilenmiştir. Sanatçının en ünlü eseri, uzun ve maceralı Hindistan yolculuğunu anlattığı eserdir. Tüm bu savaşların ve mücadelenin ortasında resim olan ilgisi devam etmiş ve bu da onu bugün denizci ressamlar arasına sokmuştur. Bu yönü onu hem başarılı bir denizci hem de sanatla iç içe bir isim haline getirmiştir. 

Seydi Ali Reis, 1552’de Sultan Süleyman’ın emriyle Halep’e görevlendirilmiştir. Bir yıl sonra Mısır donanmasının komutanlığına getirilmiştir. Piri Reis, Mısır donanmasını Basra’da bıraktığı için cezalandırılmıştır. Bu olay sanatçı için dönüm noktası olmuştur. On beş gemiyi tamir ettirmiştir. Ardından uygun deniz mevsimi için beş ay beklemek zorunda kalmıştır. Uygun zamanda donanması ile Basra’dan ayrılmıştır. Dönüş yolunda Portekiz donanmasıyla karşılamıştır. Gerçekleşen çarpışmada Portekizliler bir gemi kaybetmiştir. Bu kayıpla birlikte geri çekilmişlerdir. Seyit Ali Efendi de yoluna devam etmiştir.