Denizci Ressamlar: Fahri Efendi

Denizci Ressamlar: Fahri Efendi

Denizci ressamlarımız arasında yer alan Fahri Efendi, İstanbul'un Kumkapı semtinde 1857 yılında dünyaya gelmiştir. 1870 yılında Bahriye Mektebi'ne başlamıştır. 1876 senesinde ise Mülazım-ı Sani yani teğmen rütbesi almıştır. Okulunun güverte sınıfından subay olarak mezun olmuştur. Resme olan yeteneği keşfedilmiştir. Bundan dolayı Kasımpaşa'da bulunan Bahriye Rüşdiye Mektebi'ne resim öğretmeni olarak görevlendirilmiştir. Uzun yıllar boyunca bu mektepte görev yapmıştır. Denizci ve ressam olan Fahri Efendi, Darüşşafaka Lisesi'nde de 1879-1903 yılları arasında fahri olarak resim öğretmeni olarak çalışmıştır. Daha sonraları bu okulda yaptığı hizmetleri için bilhassa kayda değer olduğunu ifade etmiştir.

Batı anlayışının temellendirdiniz 19. yüzyıl Türk resmine bakıldığında özellikle Bahriye Mektebi çıkışlı ressamların olduğu görülür. Buradan mezun olanların deniz temalarına yöneldikleri bilinmektedir. Bu yönelişin mecburi sayılacak sonucu olarak, deniz resminden etkilenme karşımıza çıkmaktadır. Bu durum Batının bir model olarak benimsenmesi anlamı taşımaktadır. Ayrıca bu durum son derece önemli denizci ressamlar yetişmesini de sağlamıştır. 

Çağdaş resim Türk ressamlarının yaklaşık 1,5 yüzyıllık bir geçmişini oluşturmaktadır. Çağdaş resim sanatımızın çeşitli dönemlerinde gerçekleştirdikleri deniz temalarında, özellikle 17 ve 18. yüzyıl Hollanda etkisi vardır. Ayrıca 18. ve 19. yüzyıl İngiliz Deniz resminden de etkilenmiştir. Resimlerde deniz temasının işlenmesi 18. yüzyıl ortalarında başlayarak günümüze kadar uzanmaktadır. Avrupa merkezli bir resim geleneği olan bu temanın kökenleri 15, 16 ve 17. yüzyıl limanlarında (sahil haritaları) karşımıza çıkmaktadır. Burada ayrıntılı olarak işlenen dekoratif maksatlı gemi tasvirlerine dayanan Gemi Portreciliği akımından Türk ressamları önemli ölçüde etkilenmiştir. Bu akımın ortaya çıktığı ilk zamanlarda Kuzey Amerika ve Uzakdoğu'da oldukça etkili olmuştur. Zamanla hemen her ülkeye bu etki yayılmıştır. 

Fahri Efendi’nin Osmanlı deniz savaşları ile Osmanlı donanma gemileri ve fırtınalarda batan gemileri de konu edindiği eserleri vardır. Çizimlerinde özellikle gemi portreciliği akımının üslupsam özellikleri ön plana çıkmaktadır. Bu üslup Fahri Efendi’nin resmettiği kent ve doğa manzaralarında da mevcuttur. Fahri Efendi resimlerinde genel olarak denize olan tutkusunu fazlası ile yansıtmış ve bunlardan izler taşıyan eserler bırakmıştır. Eserleri günümüzde halen sanatseverlerin gözdesi konumdadır.